Bebeklik Çağı (0-2 Yaş)

Bebeklerde Diş Çıkarma Belirtileri Nedir?

Bebeklerde ilk diş 6-7 ay ortalarında belirir. Ancak bazen ilk diş üçüncü ayda erkenden ortaya çıkarken, bazen de on ikinci ay, hatta sonrasına sarkabilir. Dişlerin çıkışı genellikle kalıtsal düzene uyar, yani sizin veya eşinizin dişleri erkenden çıkmışsa bebeğinizde de aynı şekilde olması olasıdır.

Diş çıkarma belirtileri dişlerin kendisinden iki-üç ay önce ortaya çıkabilir. Bu belirtiler çocuktan çocuğa değişir.

Birçok bebek iki buçuk-üç aylıktan başlayarak salya akıtır. Diş çıkarma bunu bazı bebeklerde diğerlerine göre daha çok arttırmaktadır.

Bol salya akıtan bir bebekte, çenede ve ağız çevresinde sürekli salya temasının yarattığı tahrişe bağlı olarak deride kızarıklık ya da çatlakların oluşması şaşırtıcı değildir. Bunu önlemek için gün boyunca periyodik olarak salyayı nazikçe silin, bebeğiniz uyurken akan salyayı emmesi için de yatak çarşafının altına bir havlu koyun. Deride kuruma belirdiğinde yumuşak bir deri kremi ile o bölgeyi sürekli nemli tutun. Aşırı salya bebeğin zaman zaman tıkanmasına ve öksürmesine yol açabilir. Bebeğiniz soğuk algınlığı nezle ya da alerji belirtileri göstermiyorsa bunda endişelenecek bir durum yoktur. Bebeklerin dikkat çekmek ya da ses repertuarlarını zenginleştirmek için öksürüğü sürdürmeleri sık görülen bir durumdur.

Bebeklerde ısırık düşmanlık belirtisi değildir. Diş çıkaran bir bebek eline geçen her şeyi – bu kendi eli, annesinin memesi, yabancı birinin parmağı olabilir – ağzına sokarak dişetlerini rahatlatmaya çalışır.

Çıkmakta olan bir dişin baskısı altında diş etinde enflamasyon gelişir. Bu durum bazı bebeklerde dayanılmaz ağrılara yol açarken bazılarında hiç sorun oluşturmayabilir. İlk diş ve azı dişleri çıkarken fazla sıkıntı yaratan dişlerdir.

Huzursuzluk Enflamasyon arttıkça ve keskin diş yüzeye yaklaştıkça bebeğin diş etindeki ağrı sürekli bir hal alabilir. Kronik ağrısı olan herkes gibi sıkıntılı olabilir ve kendi normal halinden uzaklaşabilir.

Beslenmeyi Reddetme Diş çıkarmakta olan bir bebek beslenmeyi reddedebilir. Katı yiyeceklere başlamış olan bir bebek bir süreliğine bu yiyeceklere karşı olan ilgisini yitirebilir. Ancak bu sizi endişelendirmemelidir. Çünkü bebeğiniz sıvı gıdalardan da gerekli besinleri alır ve dişi çıktıktan sonra iştahı yerine gelecektir.

Uykusuzluk Gece boyunca deliksiz uyuyan bebekler bile diş çıkarırken gece uyanmaya başlayabilir. Bu durumda hemen onu beslemeye çalışmayın. Bunun yerine kendi kendine tekrar uyumasını sağlayın. Gece uyanma da diğer problemlerde olduğu gibi ilk diş ve azı dişleri çıkarken daha fazla görülür.

Süt dişleri neden önemlidir?

Kalıcı dişler gibi insan hayatının sonuna kadar kalmasalar da  süt dişleri çocuğunuzun gelişiminde önemli rol oynar ve nasıl olsa değişecek mantığıyla tedavi edilmediğinde birçok problemi de yanında getirir.

Süt dişleri, kelimelerin doğru telaffuz edilmesinde, doğru çiğneme ve beslenmede, çenelerin ve çevre kasların düzgün gelişmesinde ve gülümsemede etkin rol oynar. Aynı zamanda altlarındaki daimi dişler için yer korurlar. Bu sebeple doğal düşme zamanı gelinceye kadar tüm süt dişlerinin ağız içinde tutulması gerekmektedir.

Süt dişlerinin sürme zamanları nelerdir?

Süt dişleri, çocuk altı aylıkken çıkmaya başlar ve 2.5 yaşında alt ve üst çenede 10 tane olmak üzere  toplam 20 adet Süt kesicileri ve süt köpek dişleri kalıcı dişlere göre daha küçüktür. Süt azıları da kalıcı azılara göre daha küçük yapıdadır.

Çocuk büyüdükçe, süt dişlerinin kökleri altında yer alan kalıcı dişin kökü, sürme etkisiyle erimeye başlar; kök tamamen eriyip dişin yalnız ağızda görünen kısmı kalınca da diş kendiliğinden düşer.

Bebeklerde diş sürme tablosu ve diş sürme sırası nedir?

Diş AdıSürme ZamanıDüşme Zamanı
Alt süt orta keser6-10 ay 6-7 yaş
Üst süt orta keser8-12 ay7-8 yaş
Üst süt yan keser9-13 ay8-9 yaş
Alt süt yan keser10-16 ay7-8 yaş
Üst 1.süt azı13-19 ay10-11 yaş
Alt 1. süt azı14-18 ay10-12 yaş
Üst süt köpek dişi16-22 ay11-12 yaş
Alt süt köpek dişi17-23 ay9-10 yaş
Alt 2. süt azı dişi23-31 ay11-12 yaş
Üst 2. süt azı 25-33 ay10-12 yaş

Diş sürmesi sırasında karşılaşılan problemler nelerdir?

      • dişin süreceği bölgede kızarıklık ve kaşıntı
      • tükürük akışında artış
      • göz yaşarması
      • uykusuzluk
      • ateş
      • iştahsızlık
      • kilo kaybı
      • kusma
      • ishal
      • huzursuzluk
      • öksürük
      • ender olarak perikoronit
      • sürme kisti ( sürme bölgesinde kırmızı/mor renkte, bezelye büyüklüğünde gözlenen şişliktir) tedavisi sürme bölgesindeki kan akımını arttırmak için parmak masajı, masajın yeterli olmadığı durumlarda da ilgili bölgede lokal anestezi altında lazer ile diş etinde pencere açılır.

Bebeklerin Diş Çıkarma Döneminde Rahatlaması için Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Çiğneyebilecek veya kaşıyabilecek bir şeyler vermek, besin değerinden çok diş etlerindeki basıncı rahatlatmak amaçlanmaktadır. Bu nedenle de çiğnenen şey soğuk olursa yararı artar. Dondurulmuş çörek, soğuk bir muz, veya havuç, bir tülbente sarılmış buz parçası, lastik bir diş halkası. Bebeğinize çiğnemesi için ne verirseniz verin mutlaka yanında bulunun ve oturur pozisyonda olmasını sağlayın.

Soğuk içecekler veya soğuk yiyecekler sayede bebeğinizin su ihtiyacını da karşılamış olur ve ishal veya artmış salyayla kaybettiği sıvıyı yerine koyarsınız. Buzdolabında soğutulmuş şeftali püresi, elma püresi, yoğurt, bebeğinize oda ısısındaki yiyeceklerden daha çekici gelebilir.

Ağrıyı azaltacak ağrı kesici ilaçlar (parasetamol) işinizi kolaylaştıracaktır. Doz ayarlaması için doktorunuza danışın. Doktorunuz önermediği sürece bebeğinizin diş etlerine başka bir şey sürmeyin. Bunun içine alkollü içecekler de dahildir.

Bebeğim dişli doğdu ne yapmalıyım?

Bazen bebekler doğduğunda ya da doğumdan sonraki ilk ay içinde ağızlarında dişler gözlenir. Genellikle bu dişlerin kök gelişimi tamamlanmamıştır ve bu yüzden dişlerin sallanması fazladır. Diş eti kızarıklık, dilde ısırmaya bağlı yaralanma, emme sırasında anneye zarar verme de gözlenebilir. Tedavisinde ise sallanan bu dişlerin yutulma, nefes borusuna kaçma ihtimali de değerlendirilerek ağızda kalması ya da dişin çekilmesine karar verilir.

Bebeğimin dişlerini nasıl temizlerim?

Bebeğinizin çıkan kesici dişlerini temizlemek için temiz bir tülbent ya da gazlı bez ile ılık su kullanabilirsiniz. Arka grup dişleri sürmeye başladığında beslenmesine ek gıdalar da gireceği için tülbent ile temizleme yeteri olmayacaktır. Böyle durumda bebekler için özel olarak hazırlanmış yumuşak diş fırçaları kullanılmalıdır.

Bebeğim emzirirken  ya da biberonla uyuyor, doğru mudur?

Bebeğinizin emzirirken ya da ağzında biberonla uykuya dalması dişler için zararlı olabilir. Dişler, çürük yapıcı bakteriler için mükemmel bir besin kaynağı olan şekeri içeren anne sütü/ mama ile yıkanacaktır. Ağızdaki asit ortamı normal haline getiren  tükürük, gece çok azdır. Uykudan önce, uyku sırasında ya da gün içinde öğün aralarında sık sık biberon kullanan ya da emzirilen çocukların, ağız hijyeninin sağlanmadığı durumlarda,  yoğun ve kontrol edilemeyen diş çürüğü ile karşı karşıya olma riski vardır. Meyve suları, mamalar, şekerli/ballı sütün biberon ile verilmesi dişlere çok zarar verir. Tavsiyemiz, gece uykudan önceki son beslenmeden sonra dişlerin tülbent ya da yumuşak kıllı bir fırça ile fırçalanması, uyku sırasında beslenme yapılacaksa uyandırmaktan çekindiğimiz ufak canavarlarımız için  en azından sütün arkasından su verilip şekerli ortamın biraz da olsa su ile temizlenmesini sağlamaktır. gece beslenmesini de zamanla bitirmenizi tavsiye ederiz.

Parmak emme ya da emzik kullanımı

Parmak emme küçük yaşlarda sık görülen bir alışkanlıktır. Genellikle dört yaşına kadar kendiliğinden ortadan kalkar. Alışkanlığın sürekli dişlerin çıktığı yaşlarda da sürmesi, bu dişlerde ve damakta yapısal bozukluklara yol açar. Bu bozuklukların nedeni parmağın ön dişlere ve damağa uyguladığı basınçtır. Ortaya çıkan bozukluğun derecesi emmenin süresine, sıklığına, şiddetine ve emme sırasında parmağın pozisyonuna bağlıdır.

Parmak emmeyi önlemenin en etkili yolu parmak emmeye eğilim gösteren çocuğu emziğe alıştırmaktır. Emziğin hem verdiği zarar azdır, hem de kolay bırakılabilir. Tedavinin zamanlaması çok önemlidir. Çocuğun kendisi bu alışkanlıktan kurtulmayı istemedikçe, tedavinin başarıya ulaşması zordur. Çocuğun çevre baskısına uğramaması ve alay edilmemesi için okul çağından önce bırakması psikolojik yönden çok faydalıdır. Çocuk baskı altına alınmadan cesaretlendirilerek, ödüllendirilerek pozitif yönlendirilmelidir. Eğer her şeye rağmen 6 yaşına kadar alışkanlık ortadan kalkmamış ise diş hekimine başvurularak profesyonel yardım alınması gereklidir.

Bebekler için emmek rahatlamanın ve güven içinde hissetmenin en doğal yoludur. Eğer bebek parmak emme eğilimi gösteriyorsa, derhal emziğe yönlendirilmelidir. Emzik parmak emmeye göre hem daha az zararlıdır; hem de sonraki yaşlarda daha kolay bırakılabilir. Emzik günün büyük bir bölümünde değil, sadece gerekli olduğunda verilmelidir.

Bu alışkanlığın yapısal bozukluklara yol açmaması için, mümkün olduğu kadar doğal meme yapısındaki emzikler seçilmelidir. Emziklerin yapısının sağlamlığı her gün kontrol edilmelidir. Emziğin büyüklüğü ağzın yapısına uygun olmalıdır.

Bebeklik dönemindeki acil durumlar

Çocuğunuz hareketlenmeye başladıkça sizi onu korumak için bir çok önlem alma ihtiyacı da beraberinde gelecektir.Bebeklerin doğumdan sonra baş vücut oranı ¼ iken büyüdükçe bu oran azalmaya başlar. Kafalarının vücutlarına göre büyük olması bebeklerde denge sorununu da beraberinde getirir. Bebeklik döneminde en sık karşılaşılan yaralanmaların başında düşmelere bağlı üst süt keser dişlerin yaralanmasıdır. Alınan travmanın şiddetine bağlı olarak dişte ve çevre dokularda yaralanmalar görülmektedir. Dişte çatlaklar, kırılmalar, dişin çene kemiğine gömülmesinden ya da dişin yerinden fırlaması ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. . Böyle bir durum ile karşılaşışdığında vakit kaybedilmeden pedodontistiniz ile görüşmeniz gerekmektedir.

Metin Yazarı: Pedodonti Uzmanı Dr. Dt. Banu Kürkçü

Yorum Yapın