Çocuklarda Yer Tutucular

Çocuğunuzun gelişimi en iyi, belirli kalıpları izleyen, doğal olarak meydana gelen bir dizi olay olarak tanımlanabilir. Diş çıkarma süreci de farklı değildir.

Normal diş sürmesi sürecinde süt dişlerinin yerini daimi dişler alır. Basitçe söylemek gerekirse, bir çocuğun süt dişleri genellikle alttaki daimi dişleri onları dışarı itip yerine geçene kadar yerinde kalır. Bu süreç, çok önemli bir şeyin olacağını garanti eder.

Çocuğunuzun küçük süt dişlerinin bazı büyük sorumlulukları vardır. Ergenlik yıllarına kadar, süt dişleri sadece çocuğunuzun ısırmasına ve çiğnemesine (yani, doğru beslenmeye) ve doğru konuşmasına yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda altlarındaki daimi dişleri uygun pozisyona yönlendirmeye de yardımcı olacaktır. Aslında, süt dişlerinin önemli bir işlevi, kalıcı dişleri için sonunda onları dışarı itecek yer tutmaktır.

Ancak bazen travma veya çürük, süt dişlerinin erken kaybedilmesine neden olabilir. Bu olduğunda, her iki taraftan gelen dişler aslında başka bir diş için ayrılmış olan boşluğa devrilmelerine, bu durum da  bu boşlukta sürmeyi bekleyen dişin farklı yerden sürmesine , tamamen gömülü kalmasına ve diş diziliminde sıkışmalara ve çapraşıklıklara  neden olabilir.

Yer tutucular, çocuğunuzun  vaktinden önce kaybettiği süt dişinin onun yerini doldurması gereken kalıcı diş için koruduğu boşluğu açık tutan ağız içi aparatlardır. Metal ve / veya akrilikten yapılmış sabit (yapıştırılabilir) veya hareketli olan bu aparatların amaçları aynıdır : çocuğunuzun mümkün olan en iyi ısırığı geliştirmesine yardımcı olmak ve daha sonra diş tellerine ihtiyaç duymamak.

Sabit ve hareketli olmak üzere iki formdadır.

İster sabit ister çıkarılabilir olsun, çocuğunuzun yer tutucusu, ağzının dijital ölçüsü alınarak çocuğunuza  özel olarak bilgisayar destekli tasarım ardından kazıyıcılar kullanılarak el değmeden üretilmektedir. Ağız içine yerleştirildikten sonra periyodik kontroller ile ağızdaki uyumu, genel ağız hijyeni değerlendirilmektedir. Ara ara alınan radyografiler ile dişlerin sürmeye hazır olduğunu saptandığında ise yer tutucu çıkartılır.

Genel olarak da alttaki dişin sürmeye başladığında da ağız ortamından ağrısız bir şekilde çıkarılmaktadır.

SABİT YER TUTUCULAR

Band/ kuron loop, tek taraflı sabit yer tutucu, tek diş kayıplarında mevcut durumu korumak amacıyla yapılır. Eksik dişin arkasındaki dişe bir bant ve bu bantın bağlı olduğu, boşluğun önündeki dişe kadar uzanan bir u büküm telin birleşmesinden oluşan bir aparattır. Dişe yapıştırılır ve boşluğun altındaki kalıcı dişin sürmeye başlaması ile ağrısız bir şekilde ağızdan kolayca uzaklaştırılır.

Lingual ark,  çift taraflı sabit yer tutucu, alt çenede arka bölgedeki dişlerin çift taraflı erken kaybında kullanılır. Genellikle 1. büyük azı dişlerine uygulanan 2 bant ve bu bantların bağlı olduğu alt çene dişlerin arka yüzeylerine temas eden bir tel şeklindedir. Azı dişlerinin öne devrilmesini engellerken aynı zamanda alt keser dişlerin de dile doğru eğilmesini engelleyerek boşluğu korumakta ve ark boyunun kısalmasının önüne geçmektedir.

Transpalatal ark, çift taraflı sabit yer tutucu, üst çenede birinci büyük azı dişlerinin palatinal kökleri üzerinde meydana gelebilecek dönme hareketini ve bu sebeple meydana gelecek yer kaybını önlemek amacıyla kullanılır.

Nance apareyi, çift taraflı sabit yer tutucu, üst birinci büyük azı dişlerinin sürmüş olduğu durumlarda, tek veya çift taraflı süt ikinci azı kayıplarında veya çoklu diş kayıplarında kullanılır. Damak kubbesinin ön tarafına yerleştirilen akrilik plaktan destek alınarak üst çene azı dişlerinin pozisyonlarını korunması da sağlanmaktadır.

HAREKETLİ YER TUTUCULAR

Temel olarak dişlere geçen tutucu kroşeler ve akrilik plaktan oluşan ve birden fazla diş kaybında kullanılan, hasta tarafından ağzından çıkarılabilen apareylerdir. çoklu diş kayıplarında hem estetik hem de fonksiyonu sağlamak amacı ile diş de yerleştirilebilmektedir.

Çocuğumun yer tutucusuna ihtiyacı var mı?

Her çocuğun gereksinimleri farklıdır. Bu sebeple bu sorunun cevabını size en doğrusunu pedodonti uzmanı söyler. Yapılacak en doğru hareket çekilen radyografilere göre çekilen ya da çekilmesi planlanan dişin altındaki kalıcı dişin çene kemiği içindeki konumu, kök oluşumunun değerlendirilmesidir.

Yer tutucu uygulaması ağrılı bir işlem midir?

Yer tutucu uygulaması ağrılı bir işlem değildir. çocuğunuza özel olarak hazırlandığı için ağıza kolaylıkla yerleştirilebilir.

Yer tutucuların özel bir bakıma ihtiyacı var mıdır?

Yer tutucular yerleştirildikten sonra uyulması gereken birkaç basit kural vardır.

Yapışkan veya gevrek yiyecekler yerken dikkatli olmak en iyisidir çünkü bunlar, yer tutucunuzu  yerinden çıkarabilir.
Yer tutucuları parmaklarınızla veya dilinizle çekmeyin veya itmeyin.

Bir yer tutucunun, yiyeceklerin kolayca hapsolabileceği bir alan yaratacağını unutmayın. Bu nedenle, yiyecekler diş eti tahrişine veya çürümesine neden olabileceğinden, çocuğunuzun dişlerini doğru şekilde fırçaladığından emin olmak çok önemlidir.

Yer tutucu gevşer ve yerinden çıkarsa, güvenli bir yerde saklamanızı ve 48 saat içinde yeniden yapıştırmak için hekiminizden randevu almalısınız. Daha fazla zaman geçerse, çocuğunuzun dişleri kaymaya başlayabilir ve mevcut aparey yeniden takmayı zorlaştırabilir (veya imkansız hale getirebilir).

Metin Yazarı: Pedodonti Uzmanı Dr. Dt. Banu Kürkçü